Trong tháng 01/2024, Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang phối hợp với Phòng Giáo dục và Đào tạo, các Xã/Thị trấn trên địa bàn huyện Sơn Động triển khai lấy máu xét nghiệm sàng lọc miễn phí bệnh tan máu bẩm sinh (Thalassemia) cho khoảng 7.000 học sinh từ 12 - 18 tuổi thuộc các trường THCS, THPT/Dân tộc nội trú trên địa bàn Huyện.

Học sinh trường THCS An Lập được lấy máu xét nghiệm sàng lọc bệnh tan máu bẩm sinh

Đây là nội dung nằm trong chuỗi các hoạt động của Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang giai đoạn 2022 - 2024 để triển khai nhiệm vụ khoa học cấp Tỉnh mà Chủ tịch UBND Tỉnh phê duyệt theo Quyết định số 1320/QĐ-UBND ngày 26 tháng 11 năm 2021: “Thực trạng thiếu máu thiếu sắt và bệnh Thalassemia ở trẻ 12 - 18 tuổi tại huyện Sơn Động và đề xuất một số giải pháp phòng ngừa giai đoạn 2023 - 2030” nhằm ngăn ngừa sinh ra những trẻ mắc bệnh tan máu bẩm sinh và giảm tác hại của bệnh tan máu do thiếu sắt và bệnh tan máu bẩm sinh trong toàn Tỉnh, trước hết là huyện Sơn Động.

Trước đó, các buổi Hội thảo đã được Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang tổ chức với sự có mặt của Lãnh đạo UBND huyện Sơn Động, Lãnh đạo Trung tâm Y tế Huyện, Lãnh đạo Trạm Y tế các xã của Huyện, Hiệu trưởng các trường THCS, THPT/Dân tộc nội trú trên địa bàn Huyện và Lãnh đạo Hội Liên hiệp Phụ nữ Huyện. Mỗi cán bộ có mặt tại buổi Hội thảo đều là tuyên truyền viên tích cực để tuyên truyền cho người dân trên địa bàn Huyện, nhất là các em học sinh thấy được tầm quan trọng của việc chủ động xét nghiệm sàng lọc bệnh tan máu bẩm sinh để phòng ngừa không sinh ra trẻ bị bệnh tan máu bẩm sinh. Bên cạnh đó, Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang cũng phối hợp với Đài PTTH Huyện, Truyền thanh Xã/Thị trấn/Thôn bản thường xuyên phát thanh bản tin giúp nâng cao nhận thức cho cộng đồng về bệnh tan máu bẩm sinh.

Buổi Hội thảo được tổ chức với sự có mặt của Bà Tống Thị Hương Giang - Phó Chủ tịch UBND huyện Sơn Động; Tiến sỹ Nguyễn Thị Thu Hà - Giám đốc Trung tâm Thalassemia (Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương)

Tan máu bẩm sinh (Thalassemia) là bệnh lý huyết học di truyền phổ biến nhất trên Thế giới. Ước tính trên Thế giới hiện có khoảng 7% dân số mang gen bệnh. Tại Việt Nam, tất cả 63 Tỉnh/Thành và 54 dân tộc đều có người mang gen bệnh. Những con số về tình hình bệnh tan máu bẩm sinh tại Việt Nam thực sự rất đáng báo động. Tỷ lệ người mang gen bệnh tại Việt Nam chiếm gần 14% dân số, tương đương khoảng trên 14 triệu người. Có hơn 20.000 bệnh nhân cần được điều trị, trong đó 44% là trẻ em (<15 tuổi). Mỗi năm, có thêm khoảng 8.000 trẻ em sinh ra bị bệnh tan máu bẩm sinh, trong đó có khoảng trên 2.000 trẻ bị bệnh ở mức độ nặng và khoảng trên 800 trẻ không thể chào đời do bị phù thai. Mỗi năm, cả nước cần tối thiểu 2.000 tỷ đồng để cho tất cả bệnh nhân được điều trị tối thiểu và cần có khoảng 500.000 đơn vị máu an toàn cho bệnh nhân Thalassemia.

Theo số liệu thống kê năm 2021, trên tổng số 23.692 trẻ tới khám tại Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang có tới 38% trẻ bị thiếu máu nhược sắc hồng cầu nhỏ; 25,4% trẻ bị bệnh tan máu bẩm sinh. Trong số những trẻ bị bệnh tan máu bẩm sinh thì huyện Sơn Động chiếm tỷ lệ cao nhất với 32,6%. Thực tế mỗi năm, Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang tiếp nhận điều trị truyền máu cho khoảng hơn 100 trẻ bị bệnh Thalassemia (trẻ sống chủ yếu ở các huyện miền núi như Sơn Động, Lục Ngạn, Lục Nam và Yên Thế), điều trị cho khoảng 20 - 30 bà mẹ mang thai những em bé bị bệnh tan máu bẩm sinh và sử dụng khoảng 1.200 đơn vị máu để truyền máu định kỳ cho những bệnh nhi bị tan máu bẩm sinh. Đây là căn bệnh di truyền nguy hiểm, tác động rất lớn đến sức khoẻ và hạnh phúc của mỗi gia đình. Trẻ bị bệnh tan máu bẩm sinh không chỉ phải truyền máu suốt cả cuộc đời mà còn gặp phải nhiều biến chứng nặng nề như biến dạng xương mặt, suy tuyến nội tiết, chậm phát triển về thể chất và tinh thần, suy gan, xơ gan, suy tim, thậm chí có nguy cơ tử vong cao.

Thầy thuốc ưu tú - Bác sỹ CKII Lê Công Tước, Giám đốc Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang cho biết: “Hiện nay có rất nhiều người mang gen bệnh tan máu bẩm sinh nhưng không biết mình bị bệnh. Do đó, tỷ lệ hai người cùng mang gen bệnh Thalassemia kết hôn với nhau ngày càng cao, điều này đã và đang ảnh hưởng xấu tới chất lượng dân số và sự phát triển giống nòi. Chúng tôi tiến hành lấy mẫu xét nghiệm sàng lọc, nghiên cứu ở lứa tuổi học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông là những đối tượng thuộc nhóm tiền hôn nhân. Việc xác định được tình trạng người mang gen bệnh ở nhóm này rất quan trọng trong việc phòng ngừa di truyền căn bệnh này cho thế hệ sau. Với mục đích không để học sinh bị ảnh hưởng đến sức khoẻ và học tập do thiếu máu thiếu sắt, không để người mang gen bệnh Thalassemia sinh ra trẻ mắc bệnh tan máu bẩm sinh tại huyện Sơn Động, chúng tôi tiến hành đề tài nghiên cứu với 04 mục tiêu đó là: Xác định số người thiếu máu do thiếu sắt ở học sinh từ 12 - 18 tuổi tại huyện miền núi Sơn Động; Xác định  số người  mang gen Thalassemia ở học sinh từ 12 - 18 tuổi tại huyện Sơn Động; Tư vấn, điều trị cho những người được xác định thiếu máu do thiếu sắt; Tư vấn cho những người được xác định mang gen bệnh Thalassemia xét nghiệm tiền hôn nhân hoặc xét nghiệm chẩn đoán trước sinh để tránh sinh ra trẻ mắc bệnh tan máu bẩm sinh. Với những trường hợp thiếu máu do thiếu sắt, các cháu sẽ được tư vấn và điều trị kịp thời để hồi phục số lượng máu, để các cháu có sức khỏe tốt đảm bảo phát triển về thể lực và trí tuệ. Đây là một Chương trình mang ý nghĩa thiết thực không chỉ với huyện Sơn Động mà có sức ảnh hưởng ở phạm vi toàn Tỉnh bởi góp phần nâng cao chất lượng dân số đồng thời giảm gánh nặng y tế cho người dân”.

Ngày 03/01/2024, Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang triển khai lấy mẫu xét nghiệm bệnh tan máu bẩm sinh tại 03 điểm trường đó là: THCS Thị trấn An Châu, THCS An Châu và THCS An Lập. Hầu như các em học sinh lần đầu được lấy máu xét nghiệm nên đều có chút hồi hộp, lo lắng nhưng được các thầy cô giáo và nhân viên y tế Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang động viên tinh thần, các em học sinh đều sẵn sàng tham gia xét nghiệm. Theo ghi nhận, đã có 1.041 mẫu máu được lấy tại 03 điểm trường trong ngày đầu “xuất quân”. Ngày 06/01/2024, học sinh trường TH và THCS Thanh Luận, trường TH và THCS Thị trấn Tây Yên Tử, trường THCS Thị trấn Tây Yên Tử, trường THCS Tuấn Đạo, trường TH và THCS Tuấn Đạo, trường THCS Yên Định được lấy máu xét nghiệm với khoảng 1.200 mẫu. Tiếp theo 09 điểm trường này, học sinh của 21 trường THCS, THPT/Dân tộc nội trú trên địa bàn Huyện sẽ được lấy máu xét nghiệm và dự kiến hoàn thành công tác lấy mẫu máu vào cuối tháng 01/2024.

Một số hình ảnh lấy máu xét nghiệm sàng lọc bệnh tan máu bẩm sinh tại 03 điểm trường THCS Thị trấn An Châu, THCS An Châu và THCS An Lập (huyện Sơn Động)

Các em học sinh xếp hàng ngay ngắn, trên tay cầm phiếu ghi thông tin cá nhân trước khi lấy máu xét nghiệm

Các em ngồi đợi tới lượt khám

 Bác sỹ Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang khám sàng lọc trước khi các em học sinh lấy mẫu

Phiếu ghi thông tin học sinh và 02 ống mẫu được nhân viên y tế Bệnh viện dán mã Code giúp đảm bảo tính chính xác trong các dữ liệu, tránh nhầm lẫn mẫu và trả đúng kết quả xét nghiệm cho các em học sinh

 Sau khi được khám, các em học sinh ngồi đợi tới lượt lấy máu xét nghiệm

 Thầy thuốc ưu tú - Bác sỹ CKII Lê Công Tước, Giám đốc Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang trực tiếp lấy mẫu máu cho học sinh

Các em học sinh được lấy máu xét nghiệm sàng lọc bệnh tan máu bẩm sinh

Hiền Chúc - Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang